DERVİŞ ABDULHAY

KİMDİR

DOĞDUĞU YER

VE ZAMAN

Abdulhay Efendi’ nin nerede ve ne zaman doğduğu konusunda bilgimiz yoktur. Kaynaklarda da bu konunda bilgi verilmemiştir. Edinebildiğimiz bilgiler, Süleymaniye kütüphanesi Hacı Mahmud kaynaklı bir belgeye dayanmaktadır.  Bu belge, Kütüphanede,  3299/4  numarada kayıtlıdır. Belirtilen numarada kayıtlı bulunan bu eserin son sayfasında, Sünbülzade Merhum Derviş Seyyid Abdulhay B.  Mehmed Emin el İslambuli bi tarik i Celveti, ifadeleri yer almaktadır. Bu ifadelerden hareketle Abdulhay Efendi, Sünbülzade Vehbi’nin Ağabeyi Mehmed Emin Efendinin oğlu şair Baki’nin kardeşidir, demek yerindedir. Cümledeki, MERHUM kelimesine dayanarak vefatının belgenin kayıt tarihinden önce olduğunu söyleyebiliriz. 

-------------------------------------------

YAŞADIĞI ASIR: 19. Yüzyıl divan şairi.

ASIL ADI: Merhum Derviş Seyyid Abdulhay B.  Mehmed Emin el İslambuli bi tarik i Celveti.

BAĞLI OLDUĞU TARİKAT: Celveti (1) tarikatına mensup olan

ÖLÜMÜ:  Abdulhay’ın ölüm tarihi 1835 yılından öncedir.

KOPYA: Abdulhay’ın bu risalesi, baş tarafı kaybolan bir başka nüshadan istinsah (2) edilmişe benziyor. Başında veya sonunda risalenin adı yoktur. Süleymaniye kütüphnanesindeki  fişe de tasavvufi (3) bir risale şeklinde not düşülmüş, talik hatla yazıldığı belirtilmiştir. Müstensihin (4) adı yazılmamıştır. Eser, Türkçe’dir. Eserin sonunda  yer alan şu beyitlerin  Abdulhay Efendi’ye ait olduğunu sanıyoruz.

Dem be dem ta bula gerdun i encam

Bu durur halık u settar a duam

Vire hazreti hak ruz i kıyam

Umarım Hazret i Hak ruz i kıyam

Kaldı destimde amelden hamem

Geldi hatım oldu bu arada kalem

Ruz u şeb bu esere ruz i mesa

Mah ı recep idi kitab oldu tamam

Bu tahrirden bu durur bana garaz

Ruhuma ide dua hass ile am 

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

KELİMELER

TERİMLER

(1) Celvetilik Tarikatı:  kurucusu Aziz Mahmud Hüdai 1544'te Koçhisar'da doğdu.  1628 - 1630 yıllarında İstanbul da vefat etti.

(2) İstinsah Etmek:  yazma bir eseri el yazısıyla kopyalamak.

(3)   a.  Tasavvuf: Fâni olan her şeyden yüz çevirip, baki olana bağlanmaktır.

       b. Tasavvuf  ya da Sûfizm veya Sûfîlik :  İnsanın  akıl  yoluyla erişemediği ilahî ve gayb âlemine ait gerçeklere  manevi latifelerle ulaşma yoludur.

(4) MÜSTENSİH:  El yazması bir eseri kopya eden, çoğaltan, nüshalar çıkaran.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------